ΚΕΙΜΕΝΟ ΣΑΡΤΟΡΙ 1

Ο συγγραφέας, ο οποίος κατά δήλωσή του, ασχολήθηκε αργά με την τηλεόραση δηλώνει ότι ο homo sapiens, δηλαδή ο τύπος ανθρώπου που βασίζεται στις λέξεις, αντικαθίσταται πλέον από τον homo videns. Ο δεύτερος, αν και στηρίζεται στις εικόνες  που βλέπει, δεν τις κατανοεί πραγματικά καθώς το νοητό δεν περνά άμεσα στο νοητό. Και η κατάσταση αυτή επιδεινώνεται όταν το ορατό θεωρείται ως μόνο υπάρχον. Ακόμη καταθέτει ότι η απώλεια του και της ικανότητας για κατανόηση ίσως να μη σημαίνει κάτι για τους νέους λάτρεις της εικόνας. Για τον ίδιο όμως σημαίνει ότι η τηλεόραση δεν παράγει πια ελεύθερη σκέψη. Αντίθετα καταργεί τις ιδέες και τις έννοιες. Κλείνει λέγοντας ότι ,αν και η τηλεόραση εμφανίζεται ως εκφραστής της κοινής γνώμης, επιβάλλει και διαμορφώνει τη δική της  αποδυναμώνοντας έτσι τη δημοκρατία.  

Ελεύθερος χρόνος

σελ. 174

Κατά τον κειμενογράφο αν και η εργασία παλαιότερα ήταν ένα είδος σκλαβιάς και αγγαρείας, σήμερα αποτελεί αυτοσκοπό, μοναδική πηγή χαράς και ευημερίας. Αυτό συμβαίνει γιατί ο ελεύθερος χρόνος έχει μετατραπεί σε μια απλή διακοπή από την εργασία. Δεν προσφέρει πια ολοκλήρωση και χαρά. Οι σύγχρονοι άνθρωποι, σύμφωνα πάντα με τις ανάγκες τους, μπορούν να τον αξιοποιήσουν κατάλληλα ώστε να ξαναγίνει χρόνος σωματικής και πνευματικής χαλάρωσης, μια ευκαιρία για καλλιέργεια, γνήσια ψυχαγωγία και λύτρωση από το καθημερινό άγχος. Κατ' αυτόν, οι άνθρωποι πρέπει ν' αλλάξουν στάση και να μη το θεωρούν χαμένη και ανώφελη ώρα την οποία συνήθως περνούν μπροστά από την τηλεόραση. Και η αλλαγή αυτή θα επέλθει με την κατάλληλη αγωγή. Κλείνει λέγοντας ότι όσο οι άνθρωποι και ιδίως οι νέοι,  ενδιαφέρονται μόνο για την επαγγελματική σταδιοδρομία τους  τόσο περισσότερο θα συνεχιστεί η υποβίβαση του ελεύθερου χρόνου σε ενοχική κατάσταση.

Ο πατέρας μου

  Θεματικοί κύκλοι

σελ. 272-273

Στο κείμενο διαγράφεται  η μεγάλη αγάπη του συγγραφέα για τον πατέρα του. Αρχικά, θυμάται ζωηρά τις οικογενειακές συγκεντρώσεις τους μετά από κάθε γεύμα, που ήταν για τον ίδιο καθημερινή πορεία γνώσης και αληθινής αναζήτησης. Ο πατέρας, σαν γνήσιος παιδαγωγός, ελέγχοντας τις γνώσεις των παιδιών του, τα παρακινούσε να μαθαίνουν. Κοινωνό σ' αυτό το παιχνίδι κατάκτησης γνώσεων καθιστούσε και τη μητέρα παρά την ελλειματική της παιδεία. Παρότι τότε τα παιδιά ανυπομονούσαν να βγουν έξω και να παίξουν αργότερα συνειδητοποίησα ν, ιδιαίτερα ο συγγραφέας, πόσο αυτή η διαδικασία ένωσε την οικογένεια, τους καλλιέργησε αυτοπεποίθηση και διευκόλυνε την ψυχική τους ενηλικίωση. Τελειώνοντας, θεωρεί πετυχημένο παιδαγωγό τον πατέρα του, αφού τους δίδαξε την αξία των γνώσεων στη ζωή.    

Το πρόβλημα του ελεύθερου χρόνου και η επίλυσή του

Παπανούτσος

Ο συγγραφέας προβλέπει ότι με την ανάπτυξη της τεχνολογίας οι ημέρες εργασίας θα μειωθούν σε τέσσερις ή πέντε στο εγγύς μέλλον. Έτσι, ο άνθρωπος θα έχει περισσότερο ελεύθερο χρόνο για την προσωπική και κοινωνική ζωή του γεγονός  που προβληματίζει όμως τους κοινωνιολόγους. Διερωτάται, λοιπόν, πώς θ' αξιοποιηθεί σωστά από τον άνθρωπο για να μην επιδοθεί σε υπερβολές ή και ακολασίες και έμμεσα συνιστά ότι είναι προτιμότερο για τον άνθρωπο να εργάζεται τις έξι μέρες και να ξεκουράζεται την έβδομη. Ωστόσο, η λύση βρίσκεται στη μόρφωση η οποία θα εκλεπτύνει το γούστο, το πνεύμα και θα του επιτρέψει να κρίνει αυστηρότερα τον ίδιο και τους άλλους και από την άλλη η δικαιότερη οργάνωση της κοινωνίας θα τον κάνει να σέβεται περισσότερο και ν' αξιοποιεί επικοδομητικά τον ελεύθερο χρόνο του. Σε αντίθετη όμως περίπτωση, παραμένοντας έρμαιο των ισχυρών της εξουσίας θα δυστυχήσει και ο ίδιος, θα παρασύρει και τους άλλους στην αθλιότητα του απεριόριστου ελ. χρόνου. 

Η νόθη και γνήσια ψυχαγωγία

Ε.Π. Παπανούτσος 

Κατά τον συγγραφέα η νόθα ψυχαγωγία είναι μια αποτυχημένη προσπάθεια φυγής από το ανυπόφορο μέρος του εαυτού μας, που μας γεμίζει μ' επιπρόσθετο άγχος και μας αποξενώνει περισσότερο από αυτό. Επισημαίνει ότι είναι σπατάλη χρόνου που εξευτελίζει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και βλάπτει την υγεία. Από την άλλη, η γνήσια δίνει χαρά προσφέροντας πραγματική διασκέδαση. Δεν κάνει τη ζωή δύσκολη και αρρωστημένη όπως η νόθα. Για να την αναζητήσουμε όμως θα πρέπει να είμαστε συγκροτημένοι, ισορροπημένοι σωματικά και ψυχικά, να βρισκόμαστε σε αρμονία τόσο με τον εαυτό όσο και με τον περίγυρό μας και να έχουμε γνώση του αναπότρεπτου χαρακτήρα της ζωής. Τέλος, οι απόψεις του περί γνήσιας και νόθας ψυχαγωγίας επαληθεύονται, μ' εκείνες του Spinosa περί χαράς και λύπης αντίστοιχα. 

Οι νέοι και η κοινωνία

Γιάννης Πανούσης

Ο συγγραφέας διαπιστώνει ότι έχει αυξηθεί το ποσοστό της νεανικής εγκληματικότητας, κάτι που δε μπορεί όμως να το εξηγήσει η ελληνική κοινωνία μετά από στατιστικά νούμερα. Κατ' αυτόν πίσω απόν τα υψηλά ποσοστά κρύβεται η σύγκρουση των νέων με τους μεγάλους, η ανάγκη ένταξής τους όπως και η ανάγκη να αισθανθούν δυνατοί, γεγονός που τους παγιδεύει σε επικίνδυνες  συμπεριφορές. Οι νέοι νιώθουν ότι δεν ζουν καθώς βρίσκονται κάτω από τον διαρκή και αμείλικτο έλεγχο της κοινωνίας των μεγάλων. Ψάχνουν ανορθόδοξα να βρουν την ταυτότητά τους και να ενταχθούν σ' αυτήν την κοινωνία που τους αντιμετωπίζει ως παρείσακτους. Ακόμη οι μεγάλοι κάνοντας τους να ενδιαφέρονται για το κέρδος, την καριέρα, την κατανάλωση και να έχουν άγχος για την πιθανή αποτυχία, τους εγκλωβίζουν σε ψεύτικες συνταγές επιτυχίας. Γι' αυτό πρέπει να τους κατανοούν και να τους επιτρέψουν να είναι αγνοί ιδεολόγοι. Ο συγγραφέας κλείνει καλώντας τους μεγάλους να σταματήσουν να ηθικολογούν  και να μην καταστρέφουν τη ζωή των εφήβων  όπως κατέστρεψαν τη δική τους. 

ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ ΠΟΥ ΑΡΕΣΑΝ

Νέα αντίληψη για τα γηρατειά

Σπ. Κούτρας

Κατά τον κειμενογράφο, το γήρας  παλαιότερα ήταν η περίοδος της βιολογικής παρακμής, της συνταξιοδότησης και παράλληλα της αποχής από  την κοινωνική ζωή, που αφορούσε κυρίως άτομα των χαμηλότερων κοινωνικών στρωμάτων. Σήμερα όμως με την ανάπτυξη της ιατρικής και της τεχνολογίας η νεότητα επιμηκύνεται και επαναπροσδιορίζονται τα όρια ηλικίας. Οι ηλικιωμένοι ιδίως οι κοινωνικά και οικονομικά ευκατάστατοι, έχοντας κέφι για τη ζωή ασχολούνται με ευχάριστες δραστηριότητες που τους διατηρούν ακμαίους και ενεργούς. Έτσι λοιπόν τα γηρατειά είναι περισσότερο κοινωνικό φαινόμενο παρά βιολογικό το οποίο αφορά όλους μας.